گلند کابل چیست؟ انواع و کاربردهای گلند کدام اند؟

گلند کابل (gland cable) که به نام های بست کابل یا کانکتور نیز شناخته شده است، زیرمجموعه‌ای از اتصالات گالوانیزه برق در صنعت به حساب می‌آید. با توجه به اینکه صنعت برق در تمام صنایع دیگر کاربرد مستقیم دارد به همین دلیل گلند را می توان به طور کلی در همه جا دید و جزو وسایل پر کاربرد به حساب آورد.

گلند کابل چیست؟ کاربردهای گلند چیست؟

گلند نوعی اتصال است که به منظور ایجاد پوشش برای فیکس و نگه داشتن انواع کابل ها در محل اتصال کابل‌ها و لوله گالوانیزه برق با جعبه تقسیم و تابلو برق و سینی های توزیع در صنعت مورد اسفاده قرار می گیرد. گلند به منظور محافظت از کابل در برابر فشار، دما، رطوبت، شعله آتش، خوردگی و آسیب های دیگر استفاده می شود. بکار بردن گلند در اتصالات مانع آسیب‌دیدگی و حتی پارگی کابل در دراز مدت در محل تلاقی کابل با دستگاه و تابلو نقش دارد.

یکی از مهم‌ترین کاربردهای گلند کابل، استفاده از آن در جایگاه‌های سوخت است. با توجه به این که در این جایگا‌ه‌ها، کابل‌ها در معرض مواد اشتعال‌زا قرار دارند، لازم است از گلندهای با کیفیت به منظور سیم‌کشی استفاده شود.

نحوه عملکرد گلند چگونه است؟

فرآیند کاری گلند کابل بدین صورت است که در داخل ورودی این تجهیز تعداد زیادی شیار به نام رزوه بر روی پلاستیک درج شده است. در کنار رزوه نیز یک لاستیک پیوسته قرار دارد، پس از عبور کابل از داخل این شیار و سفت کردن درب تجهیز توسط نصاب که یک دایره توخالی می باشد، لاستیک فشرده شده و باعث قفل شدن کابل در محفظه گلند می شود.

در انواع گلند نحوه گرفتن و سفت شدن کابل به همین صورت می باشد. همین ویژگی گلند باعث می شود هم کابل در محل خود محکم شود و هم از ورود گرد و غبار به داخل موتور و یا تابلو ها جلوگیری شود.

محصولات مرتبط: گلند لوله آگرا

مهم ترین کاربردهای گلند چیست؟

• محافظت از کابل‌ها

گلند به کابل‌ها در محیط‌های صنعتی و صنعت‌های سنگین کمک می‌کند تا از آسیب‌ها و خرابی‌های مکانیکی حفظ شوند. گلندها علاوه بر محافظت از کابل‌ها در برابر ضربه و افتادن، همچنین از نفوذ گرد و غبار، رطوبت و سایر مواد محافظت می‌کنند.

• جلوگیری از ورود گرد و غبار

گلندها می‌توانند به عنوان محافظ‌های ضد گرد و غبار استفاده شوند و مانع از نفوذ ذرات آلوده به داخل کابل و دستگاه های صنعتی شوند.

• حفاظت در برابر رطوبت و آب

در برخی محیط‌ها، مانند محیط‌های خارجی یا مکان‌های با تراکم بالای رطوبت، گلند‌ها می‌توانند کابل‌ها را در برابر آب و رطوبت محافظت کنند.

• اتصال و اجرای کابل‌ها

گلند‌ها به کابل‌ها اجازه می‌دهند به صورت محکم به دستگاه‌ها، پنل‌ها، صندوق‌ها یا بدنه‌های دیگر متصل شوند و به انتقال داده‌ها، انرژی یا سیگنال‌ها کمک می‌کنند.

• کنترل تراکم کابل

اگر کابل‌ها در یک محیط پرتراکم باید انتقال یابند، گلند‌ها می‌توانند کمک کنند تا کابل‌ها به صورت منظم و بهینه جایگذاری شوند و از تار شدن یا گره خوردن آن‌ها جلوگیری کنند.

به طور کلی، گلند‌ها نقش مهمی در محافظت و اتصال کابل‌ها در انواع صنایع و محیط‌ها دارند. طراحی‌ها و اندازه‌های مختلف این گلندها با توجه به نوع کابل، اندازه و محیط استفاده متغیر است.

مزایای استفاده از گلند

• برقراری ایمنی و مقاومت کابل در مواجه با انواع فشارها و نیروهای خارجی
• ضد ویبره و لرزش
• جلوگیری از پارگی کابل
• جلوگیری از نفوذ انواع گاز و آتش‌سوزی در مراکز صنعتی
• آب‌بندی جعبه تقسیم و نقطه اتصال لوله گالوانیزه برق با آن
• محافظت از سیم‌های حساس الکتریکی در برابر رطوبت، آلودگی، خوردگی، روغن و جانوران

دسته بندی گلند کابل از لحاظ جنس

گلندها از لحاظ نوع متریال مورد استفاده در ساختارشان در 7 دسته زیر تقسیم می شوند:

• گلند پلاستیکی

گلند پلاستیکی در گستره بسیار زیادی از اتصالات و کابل های برق قابل استفاده است. مقاومت بالای گلندهای پلاستیکی در برابر مواد خورنده مانند آب نمک، گریس ها و اسیدهای ضعیف خوب است، بدین ترتیب در محیط هایی که در مجاورت مواد اسیدی و مواد خورنده قرار دارند از این گلندها استفاده می شود. همچنین مقاومت کم گلند پلاستیکی در دمای بالا باعث می‌شود که استفاده از آن در محیط‌های قابل اشتعال خطرناک باشد. این نوع گلند کابل در سه رنگ طوسی و مشکی با کدهای مختلف موجود می باشد. خوب است بدانید که گلندهای پلاستیکی در دو نوع گلند پلاستیکی PG و گلند پلاستیکی M در بازار موجود است.

• گلند فولادی ضد زنگ Stainess steel

گلندهای از جنس فولاد ضد زنگ نوعی از گلند فلزی هستند که معمولاً دارای درجه حفاظتی IP69 و IP68 ضد آب هستند. گلندهای فولادی کاربرد زیادی در صنایع دارند. مقاومت خوب گلندهای فولادی در برابر خوردگی و موادی همچون الکل، اسیدهای ضعیف، بنزین، آب نمک و دماهای بالا آن‌ها را به گزینه‌ای پرطرفدار تبدیل کرده است. به علت مقاومت بالای گلندهای فولادی در برابر دما و فشار به طور گسترده در صنایعی چون دکل های سیم کشی برق و تلفن، اتوماسیون صنعتی و انرژی های تجدید پذیر استفاده می‌­شوند. گلندهای فلزی در دو نوع گلند فلزی PG و گلند فلزی M در بازار موجود است.

• گلند برنجی با روکش نیکل Nickel plated brass

جنس این گلند از برنج است، که دارای پوششی از فلز نیکل می باشد. بیشترین کاربرد این نوع تجهیزات در ساخت ماشین آلات، کارخانه‌ها و نیروی دریایی است؛ که به دلیل مقاومت دمایی بالا در محیط‌های بیرونی با دمای بالا، نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گلندها مقاومت دمایی و فشاری مناسبی دارند و قادر هستند در بازۀ دمایی 40 تا 120 درجه سانتی گراد کار کنند. گلندهای برنجی به دلیل مقاومت دمایی و فشار بالایی که دارند بیشتر در کارخانه جات و صنایع دریایی بکار گرفته می شوند.

• گلند PVC

گلند پی وی سی از یک پوشش PVC تشکیل شده است. همین پوشش پی وی سی باعث ایجاد انعطاف مناسبی و مقاومت بالا در این نوع گلند می شود. مزیت اصلی این گلندها ضد آب بودن و مقاومت در برابر الکل، بنزین و اسیدهای ضعیف است. گلندهای پی وی سی بسیار سبک هستند و از آنها در فضای باز و محیط های نامناسب استفاده می شود. این نوع گلند از نظر ظاهری تفاوت چندانی با گلند پلی آمید ندارد. فقط به خاطر مواد PVC به کار رفته در آن از مقاومت بالایی برخوردار بوده و بسیار سبک نیز می باشند.

• گلند آلومینیومی Aluminum cable gland

گلندهای آلومینیومی هم همانند گلندهای پی وی سی در عین سبک بودن مقاومت بالایی دارند و در محیط‌های خارجی عملکرد خوبی از خود نشان می‌دهند. نقش گلندهای آلومینیومی محافظت از سیم و کابل‌های که در فضای بیرون از ساختمان استفاده می شود و هیچگونه پوششی بر روی آن در مقابل باران و نور خورشید وجود ندارد مثل لوله های فلکسی می باشد. وظیفه گلند آلومینیومی ارتباط محکم و دقیق بین لوله فلکسی و تابلو یا جعبه تقسیم است. گلند آلومینیومی در دو مدل تک پیچ و دو پیچ در بازار عرضه می شود و ضریب حفاظتی این گلندها IP40 می باشد.

• گلند کابل آرموردار و بدون آرموردار

این گلندها از نظر ساختار پوشش بیرونی با هم تفاوت دارند، به طوری که در گلند آرموردار یک پوشش به شکل غلاف، اطراف کابل را می‌پوشاند، ولی نوع بدون آرمور ساختار ساده‌تری دارد و این پوشش را ندارد.

• گلند ضد انفجار Explosion-proof cable glands

گلندهای ضدانفجار از جنس برنج می باشد و دارای پوشش از مواد ضد آتش ساخته می‌شوند و از آن‌ها در مناطقی پر خطر و قابل اشتعال با احتمال انفجار مانند صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و جایگاه سوخت استفاده می‌شود. جنس گلندهای ضد انفجار معمولا از برنج یا استیل است، که نوع استیل آن با کروم آبکاری می‌شود. این گلندها همچنین از انتشار هر نوع جرقه و جریان الکتریسیته به بیرون جلوگیری می­‌کنند.

به Gland های ضد انفجار اصطلاحاً گلند EX هم گفته می‌­شود. گلندهای ضد انفجار نوع خاص و پرکاربردی از گلندها هستند که دارای ویژگی ضد اشتعال و انفجار هستند. گلندهای ضد انفجار مطابق با استانداردهای ضد انفجاری طراحی و تولید می­‌شوند.

انواع گلند از نظر ساختار

گلندها از نظر ساختار دارای دو نوع هستند:

1. گلند سر گرد
2. گلند سر تخت

نوع سر گرد دارای مقطع دایروی است و برای سیم‌ها و کابل‌های معمولی استفاده می‌‌شود، اما نوع فلت دارای دریچه‌ی مستطیلی باریک است که سیم‌های با مقطع صاف قابلیت عبور از آن را دارند.

انواع گلند از نظر درجه حفاظت

گلندها را از نظر درجه حفاظت هم می‌توان به 4 دسته تقسیم کرد که در ادامه آن‌ها را مرور می‌کنیم:

• IP67: این نوع گلند قابلیت قرار گرفتن در حالت غرق در آب در مدت زمان محدود بدون نفوذ هیچ گونه رطوبت را دارد.
• IP66: این نوع گلند قابلیت جلوگیری از نفوذ هر گونه گرد و غبار و رطوبت را دارد و مناسب نصب در فضا بیرون است.
• IP60: این نوع گلند قابلیت جلوگیری از نفوذ آب و گرد و غبار را دارد اما نسبت به IP66 دارای حفاظت کمتری است.
• IP54: این نوع گلند مراقبت در برابر گرد و غبار را در حد ضعیفی دارد و مناسب فضای بیرون نیست.

انواع گلند از نظر ابعاد و رزوه

اتصال با پیچ یا فلنج، اتصال رزوه‌ای، اتصال پرسی، اتصال با چسب و جوش‌کاری نوعی از روش های نصب گلند می باشد. البته اکثر گلندهای موجود در بازار از نوع رزوه‌ای هستند که شرایط مطمئن‌تری را از نظر نصب فراهم می‌کنند. به دلیل رواج بیشتر روش رزوه در ادامه مروری بر استانداردهای حاکم بر این نوع اتصال خواهیم داشت:

• گلند PG

گلند PGطبق استاندارد 40430 DIN ساخته شده و در کشورهای آلمانی زبان استفاده می‌شود. عدد درج شده بعد از PG در مشخصات گلند، نشان دهندۀ بیشترین قطر کابل عبوری از گلند بر حسب میلی متر می‌­باشد.

• گلند متریک (M)

رزوه‌ی متریک بر اساس استاندارد IOS تولید شده و جزو رایج‌ترین نوع رزوه‌ها است. عدد بعد از M در پیچ‌ها و گلندها، قطر خارجی اسمی پیچ بر حسب میلی‌متر را نشان می‌دهد.

• گلند NPT

این نوع رزوه بر اساس استاندارد بین المللی لوله و اتصالات، استاندارد NPY، ساخته شده و برای آب‌‌بندی استفاده می‌شود. در این گلند، عدد بعد از NPT نشان دهنده قطر خارجی پیچ بر حسب اینچ است.

• گلند نوع G

گلند نوع جی بر اساس استانداردهای فنی BSP تولید می‌شود. روش اتصال این گلند به صورت اتصال نر و مادگی است و عدد بعد از G، نشان دهنده قطر خارجی پیچ بر حسب اینچ است.

محصولات مرتبط: کانکتور فرمان

اجزای گلند چیست؟

گلند علاوه بر بدنه‌ی اصلی، اجزای ریزی دارد که هر کدام وظیفه‌ای را برعهده دارند. به طور مثال، واشر گلند به دلیل آب‌بندی طراحی شده و به صورت تکی یا دوتایی در قسمت خارجی گلند نصب می‌شود. از دیگر اجزای گلند می‌توان به مهره، درپوش و واشر کابل و واشر آب بندی اشاره کرد.

در کنار گلند، قطعه پرکاربرد دیگری وجود دارد که به نام کور کُن معروف است، زمانی که ما در تابلو برق سوراخ هایی را متناسب با طرح توسعه در آینده ایجاد می‌کنیم برای آن که گرد و غبار از این سوراخ‌ها وارد تابلو نشوند از قطعه کور کن برای پوشاندن استفاده می‌شود و همانند گلندها دارای انواع میلی متری و اینچی است.

بررسی اجزاء گلند کابل

گلندها معمولا دارای ساختار ساده ای می باشند.

بدنه گلند کابل

در دو سر آن رزوه وجود دارد با این تفاوت که یک سر آن مخصوص نصب بر روی بدنه تابلو می باشد، و سر دیگر آن بعد از رزوه قسمتی با شیارهای یک اندازه وجود دارد.

مهره تابلو

وظیفه نگه داشتن گلند کابل بر روی تابلو را دارد که با سفت کردن مهره، گلند را بر روی تابلو ثابت و محکم نگه می دارد.

واشر آبندی

بر روی رزوه ای که بر روی بدنه تابلو نصب می شود قرار دارد که قسمت بیرون تابلو قرار میگیرد و برای آب‌بندی و بالاتر بردن حفاظت گلند در مقابل پاشش و یا فشار آب استفاده می شود.

مهره کابل گیر گلند

قطعه ای است که سر آن مخروطی شکل بوده و کابل از داخل آن عبور می کند و بر روی رزوه سمت کابل گیر گلند بسته می شود که با سفت کردن آن کابل در جای خود در داخل گلند محکم و ثابت می کند.

واشر نگه دارنده کابل

این واشر در داخل قسمت شیاردار بدنه قرار گرفته که با سفت شدن مهره کابل گیر و فشار قسمت شیاردار گلند بر روی آن به روی کابل فشار آورده و هم کابل را در جای خود محکم نگه می دارد همچنین مانع  ورود گرد و غبار و آب به داخل گلند کابل و در نهایت به داخل جعبه تقسیم و تابلو می شود.

این ساختار کلی گلندهای معمولی بود، ولی در مدل آرموردار کمی تفاوت وجود دارد. غیر از شکل ظاهری در مدل آرموردار دو قطعه اضافی اساسی در آن وجود دارد که این محصول را به گلند آرموردار تبدیل می کند، که وظیفه نگه داشتن آرمور کابل را در داخل بدنه گلند بر عهده دارد.

گلند ها با توجه به نوع و محل استفاده از آنها دارای انواع مختلفی از لحاظ ساختار، شکل، جنس و مواد هستند که در ادامه با آنها بیشتر آشنا می شوند.

در خرید گلند به چه نکاتی باید توجه کنیم؟

• مکان مورد استفاده از گلند فضای باز است یا فضای داخلی؟
• محل استفاده از گلند، یک محیط امن است یا در یک محیط خطرناک و دارای قابلیت اشتعال و انفجار نصب می­‌شود؟
• دمای محل قرار گیری گلند چگونه است؟ دما ثابت یا متغیر است؟
• رطوبت و میزان گرد و غبار هوا در محل اتصال چقدر است؟
• آیا در نزدیکی آن، گازها و مواد خورنده وجود دارد؟
• سایز کابل مورد نظر و سوراخ تعبیه شده بر روی تابلو چه سایزی می باشد؟